ახალ წელს ვუახლოვდებით და ინვესტორებს შორის პესიმისტური განწყობა მძვინვარებს. ამ წელმა ათწლეულზე მეტი ხნის განმავლობაში პირველი ხანგრძლივი bear market მოიტანა. აშშ-ში ინფლაცია ბოლო 40 წლის განმავლობაში უმაღლეს დონეს ინარჩუნებს. მსხვილი კომპანიები თანამშრომლებს ათავისუფლებენ, მომხმარებლები კი ხარჯვას ამცირებენ.
მაგრამ ერთი ძველი, საინტერესო გამონათქვამი არსებობს: „გათენებამდე ყოველთვის ყველაზე მეტად ბნელა“. წარსულის ზედმიწევნითი გამოკვლევაც კი გვიჩვენებს, რომ საფონდო ბირჟაზე მდგომარეობა შეიძლება სწრაფად გამოსწორდეს. უნდა ველოდოთ თუ არა bull market-ს 2023 წელს? აი, რას გვიჩვენებს ისტორია.
ცუდი წლის შემდეგ აღდგენის ტენდენცია
წლის დასაწყისიდან S&P 500 თითქმის 20%-ით არის შემცირებული და შესაძლებელია ინდექსმა 2022 სწორედ 20%-იანი ვარდნით დაასრულოს. 1928 წლიდან ეს მხოლოდ ექვსჯერ მოხდა და აქედან ოთხ შემთხვევაში, მომდევნო წელს ინდექსმა 20%-ზე მაღალი ანაზღაურება მოიტანა.
| წელი | S&P 500-ის კლება | S&P 500-ის ცვლილება მომდევნო წელს |
| 1930 | (28.5%) | (47.1%) |
| 1931 | (47.1%) | (15.2%) |
| 1937 | (38.6%) | 25.2% |
| 1974 | (29.7%) | 31.6% |
| 2002 | (23.4%) | 26.4% |
| 2008 | (38.5%) | 23.5% |
გაითვალისწინეთ, რომ ორი გამონაკლისი, როდესაც S&P 500 წინა წელს მინიმუმ 20%-იანი კლების შემდეგ, რეალურად წლის განმავლობაში შემცირდა, დაფიქსირდა დიდი დეპრესიის ადრეულ პერიოდში. მას შემდეგ ბევრი რამ შეიცვალა, განსაკუთრებით აღსანიშნავია მცირე ინვესტორების რაოდენობის ზრდა.
დიდი დეპრესიის დასრულების შემდგომ პერიოდში, ასევე არსებობს მკაფიო აჩქარების ტენდენცია ცუდი წლის შემდეგ. S&P 500-მა 1940-დან 2021 წლამდე 23-ჯერ დაასრულა წელი ნეგატიურ ტერიტორიაზე. აქედან 19 შემთხვევაში, ინდექსი მომდევნო წელს გაიზარდა.
| წელი | S&P 500-ის კლება | S&P 500-ის ცვლილება მომდევნო წელს |
| 1940 | (15.3%) | (17.9%) |
| 1941 | (17.9%) | 12.4% |
| 1946 | (11.9%) | 0.1% |
| 1948 | (0.7%) | 10.3% |
| 1953 | (6.6%) | 45% |
| 1957 | (14.3%) | 38.1% |
| 1960 | (3%) | 23.1% |
| 1962 | (11.8%) | 18.9% |
| 1966 | (13.1%) | 20.1% |
| 1969 | (11.4%) | 0.1% |
| 1973 | (17.4%) | (29.7%) |
| 1974 | (29.7%) | 31.6% |
| 1977 | (11.5%) | 1.1% |
| 1981 | (9.7%) | 14.8% |
| 1990 | (6.6%) | 26.3% |
| 1994 | (1.5%) | 34.1% |
| 2000 | (10.1%) | (13%) |
| 2001 | (13%) | (23.4%) |
| 2002 | (23.4%) | 26.4% |
| 2008 | (38.5%) | 23.5% |
| 2011 | (0.1%) | 13.4% |
| 2015 | (0.7%) | 9.5% |
| 2018 | (6.2%) | 28.9% |
S&P 500-ის საშუალო ზრდა შემცირების შემდეგ წელს 12.8%-ია. უმეტეს შემთხვევაში, ინდექსი კლების შემდეგ მრავალწლიან ზრდას განაგრძობდა. ეს განსაკუთრებით მართალი იყო დიდი რეცესიის შემთხვევაში, როდესაც ბაზრის მკვეთრი ვარდნა 2007 წლის ბოლოდან 2009 წლის შუა რიცხვებამდე გრძელდებოდა. ამის შემდეგ საფონდო ბირჟაზე ისტორიაში ყველაზე ხანგრძლივი bull market დაფიქსირდა.
რეცესიის წლის ნიმუში
ამჟამად საკმაოდ გავრცელებულია შიში იმის შესახებ, რომ, შესაძლოა, რეცესია დადგეს: კონფერენციის საბჭოს მიერ ახლახან გამოკითხული აღმასრულებელი დირექტორიების 98% ფიქრობს, რომ მომდევნო 12-დან 18 თვემდე პერიოდში აშშ-ის ეკონომიკა რეცესიაში შევა. ეს პესიმიზმი მხოლოდ უმაღლესი ხელმძღვანელობით არ შემოიფარგლება. Bloomberg News-ის გამოკითხვამ, რომელიც ადრეულ დეკემბერში ჩატარდა, გამოავლინა, რომ ხუთი ეკონომისტიდან ოთხი 2023 ან 2024 წელს რეცესიას მოელის.
როგორ მუშაობდა საფონდო ბირჟა ისტორიულად რეცესიის დროს? კარგად არა. ქვემოთ ნაჩვენები სქემა მოგვითხრობს ამბავს. პერიოდები, როდესაც აშშ-ს ეკონომიკა რეცესიაში იყო, ნაცრისფრად არის აღნიშნული.
S&P 500, რეცესიის უმეტესი შემთხვევების დროს, დაეცა. ზოგიერთ შემთხვევაში, კლება განსაკუთრებით მკვეთრი იყო. თუმცა, რეცესიის პერიოდში აქციების ფასები ყოველთვის არ მცირდება. მაგალითად, 1980 და 1990-1991 წლების რეცესიის დროს, S&P 500 გაიზარდა.
დადგება 2023 წელს Bull Market?
მართალია, კლებადი წლის შემდეგ, S&P 500, როგორც წესი, იზრდება, მაგრამ ეს ყოველთვის ასე არ ხდება. და თუ რეცესია ახლოსაა, საფონდო ბირჟის დაცემის შანსები საკმაოდ მაღალია.
დღევანდელ პირობებსა და წარსულ პერიოდებს შორის მსგავსება არსებობს. მაგალითად, შეერთებულ შტატებში მაღალი ინფლაცია 1970-იანი და 1980-იანი წლების დასაწყისშიც იყო. თუმცა დღევანდელ ეკონომიკაში და საფონდო ბირჟაზე, წინა წლებისგან განსხვავებული ფაქტორებიც საკმაოდ არის.
2023 წელს bull ბაზრის პოტენციალი ბევრად უფრო დამოკიდებულია იმაზე, თუ როგორ განვითარდება მოვლენები მომავალ წელს, ვიდრე იმაზე, რაც უკვე მოხდა. დასკვნა: მომავალი წარსულით არ არის ნაკარნახევი. თუმცა, bull market ადრე თუ გვიან დადგება. ასევე აღსანიშნავია ისიც, რომ ბაზრის ამჟამინდელმა ვარდნამ შეიძლება მომთმენ, გრძელვადიან პერსპექტივაზე ორიენტირებულ ინვესტორებს დიდი შესაძლებლობები შესთავაზოს.
