აშშ-ში, იანვრის მდგომარეობით, სამომხმარებლო ფასების ინდექსით (CPI)1 გაზომილი ცხოვრების ღირებულება წლიურად 3.1%-ით გაიზარდა (დეკემბერში — 3.4%-ით). აშშ-ის შრომის სტატისტიკის ბიუროს განცხადებით, ეს ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია 2023 წლის ივნისის შემდეგ. Dow Jones Newswires-ისა და Wall Street Journal-ის მიერ ჩატარებული ეკონომისტების გამოკითხვის თანახმად, წლიური ინფლაცია უფრო მაღალი იყო, ვიდრე 2.9%-იანი მაჩვენებელი, რომელსაც ექსპერტები პროგნოზირებდნენ.
გასულ თვეში, დეკემბერთან შედარებით, სეზონური კორექტირების საფუძველზე, ბენზინის ფასები შემცირდა, რამაც ხელი შეუწყო მთლიანი ინფლაციის დონის კლებას საკვებსა და თავშესაფარზე ფასების მკვეთრი ზრდის მიუხედავად. დეკემბრიდან იანვრამდე სურსათზე ფასი 0.4%-ით გაიზარდა, რაც ყველაზე დიდი თვიური მატებაა ბოლო ერთი წლის განმავლობაში. „ძირითადი“ ინფლაცია, რომელიც სურსათისა და ენერგიის ფასებს გამორიცხავს, წლიურად ოდნავ შემცირდა — 3.9%-მდე (ანალიტიკოსების პროგნოზი — 3.7%), რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ფასების ზრდა კვლავ მოსალოდნელზე უფრო მტკიცეა.
მონაცემებმა აჩვენა, რომ მაღალი ინფლაციის დაღმავალი გზა ჯერ კიდევ დაბრკოლებებით არის აღსავსე. აშშ-ში ინფლაციამ 2021 წლის შუა პერიოდიდან დიდი ზეწოლა იქონია საოჯახო ბიუჯეტებსა და ეკონომიკაზე, 2022 წლის ივნისში კი ამ მაჩვენებელმა 9.1%-ს მიაღწია. ფედერალური სარეზერვო სისტემა (Fed) მოელის ინფლაციაზე აშკარა გამარჯვების მოპოვებას, რათა შეამციროს საორიენტაციო საპროცენტო განაკვეთი, რომელიც, ინფლაციასთან საბრძოლველად, 22-წლიან მაქსიმალურ ნიშნულზე შეინარჩუნა.
ინფლაციის „ჯიუტი“ მონაცემები კი ართულებს Fed-ის ბრძოლას ინფლაციის წინააღმდეგ და, შესაძლოა, საპროცენტო განაკვეთების პოტენციური შემცირების ვადებმა გადაწიოს. შეგახსენებთ, რომ მაღალი განაკვეთები ანელებს ეკონომიკას და ამცირებს ინფლაციას სესხების აღების და ხარჯვის შეზღუდვით, მაგრამ ამ დროს თავს იჩენს რეცესიის გამოწვევის რისკი.
Fed-ის ოფიციალური პირების განცხადებით, ისინი უნდა დარწმუნდნენ, რომ ინფლაცია წლიური 2%-იანი მაჩვენებლისკენ მიემართება და მხოლოდ ამის შემდეგ იქნება შესაძლებელი საპროცენტო განაკვეთების შემცირება. რეცესიისა და სამუშაო ძალის მასიური გათავისუფლების შესახებ შიშები ბოლო დროს გაქრა, რადგან აშშ-ის ეკონომიკურმა მწარმოებლურობამ და შრომის ბაზრის შედეგებმა საპროცენტო განაკვეთების ზრდა შეაჩერა.
„იანვრის ინფლაციის ეს „ძალიან ცუდი“ ანგარიში, აშშ-ის პირველი კვარტლის მდგრად ეკონომიკურ ზრდასთან ერთად, დამაეჭვებელი უნდა იყოს Fed-ისთვის. ეს მონაცემები კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს ბაზრის პროგნოზებს ამ წელს საპროცენტო განაკვეთების აგრესიული და ადრეული შემცირების შესახებ“ — განაცხადა სკოტ ანდერსონმა, BMO Capital Markets-ის მთავარმა ეკონომისტმა.
ბაზრის მოლოდინი იმის შესახებ, რომ Fed საპროცენტო განაკვეთების შემცირებას დაიწყებს, CPI-ის მონაცემების გამოქვეყნების შემდეგ, დაეცა. ბაზრის მონაწილეები მანამდე ვარაუდობდნენ, რომ Fed-ის მიერ მიმდინარე წლის მაისის მონეტარული პოლიტიკის შეხვედრაზე განაკვეთების შემცირების შანსი 57% იყო, თუმცა ეს მაჩვენებელი ახლა 39%-მდე შემცირდა.
„ჩვენ ჯერ კიდევ ვხედავთ, რომ ინფლაცია კლებას განაგრძობს და Fed-ის სამიზნე მაჩვენებლისკენ მიემართება. ველოდებით, რომ საპროცენტო განაკვეთების შემცირება დაიწყება წლის შუა პერიოდში, მაგრამ დღევანდელი მონაცემები ბაზარზე ქმნის შიშს, რომ მოვლენები ისე სწრაფად არ განვითარდება, როგორც მოსალოდნელი იყო“ — განაცხადა ელისე ოსენბაუმ, J.P. Morgan Global Wealth Management-ის გლობალურმა საინვესტიციო სტრატეგმა.
გუშინ აშშ-ის ძირითადი საფონდო ინდექსები 1%-ზე მეტით შემცირდა, ხოლო 10-წლიანი სახაზინო ობლიგაციების სარგებელმა ორთვიან მაქსიმუმს — 4.25%-ს მიაღწია.
ბაიდენის ადმინისტრაციამ, რომელსაც ბოლო თვეების განმავლობაში ინფლაციის წინააღმდეგ პროგრესის ხაზგასმა სურდა, განაცხადა, რომ მოსალოდნელზე უარესი ანგარიში სულაც არ მიუთითებს ინფლაციის კვლავ არასწორი მიმართულებით სვლაზე. იანვრის ინფლაციის ორი მესამედი თავშესაფრებზე მოვიდა, თუმცა საცხოვრებლის ხარჯების მაჩვენებლები, როგორიცაა Zillow Rent Index, უფრო განახლებულია, ვიდრე მთავრობის მონაცემები და ის აჩვენებს, რომ 2022 წლიდან ქირის ზრდა მკვეთრად შენელდება. თეთრი სახლის ერთ-ერთმა ეკონომიკურმა მრჩეველმა კი განაცხადა, რომ ეს მონაცემები ადრე თუ გვიან აისახება სამომხმარებლო ფასების ინდექსში.
[1] სამომხმარებლო ფასების ინდექსი, ანუ CPI ზომავს იმ საქონლისა და მომსახურების ფასების საერთო ცვლილებას, რომელსაც ადამიანები ჩვეულებრივ ყიდულობენ დროთა განმავლობაში.
