ტერმინი „Walmart-ის ეფექტი“ გამოიყენება იმ ეკონომიკური ზემოქმედების აღსაწერად, რომელსაც ადგილობრივი ბიზნესი განიცდის მაშინ, როდესაც მსხვილი კომპანია, როგორიც არის Walmart, ამ ლოკაციაზე მაღაზიას ხსნის. როგორც წესი, „Walmart-ის ეფექტი“ ვლინდება მცირე საცალო ფირმების მიერ ბაზრის იძულებით დატოვებაში და კონკურენტი ფირმების თანამშრომლების ხელფასების შემცირებაში. ამ მიზეზის გამო ბევრი ადგილობრივი ბიზნესის წარმომადგენელი ეწინააღმდეგება თავის ტერიტორიაზე Walmart-ის მაღაზიების გახსნას.
როგორ მუშაობს „Walmart-ის ეფექტი“?
„Walmart-ის ეფექტს“ თავისი დადებითი მხარეც აქვს მას შეუძლია შეაკავოს ინფლაცია და ხელი შეუწყოს თანამშრომლების პროდუქტიულობის ოპტიმალური დონის შენარჩუნებას. გარდა ამისა, მაღაზიათა ქსელი მომხმარებლებს მილიარდობით დოლარის დაზოგვის საშუალებას აძლევს, მაგრამ მან ასევე შეიძლება კონკრეტულ ლოკაციაზე ხელფასების შემცირება და კონკურენტული გარემოს დაზარალება გამოიწვიოს.
Walmart მიმწოდებლებისგან დაძინებით მოითხოვს, რომ მათ კომპანიას პროდუქცია დაბალ ფასებში მიაწოდონ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, შეიძლება მიმწოდებლები იძულებულნი გახდნენ, განიცადონ ზარალი, თუ ისინი პროდუქციის გაყიდვას Walmart-ის მეშვეობით გადაწყვეტენ.
Walmart-ის გავლით საქონლის გაყიდვამ შეიძლება გაზარდოს მომხმარებელთა ინფორმირებულობა კონკრეტული პროდუქტის შესახებ; თუმცა მისი ბაზრისთვის მიწოდების ღირებულება, შესაძლოა, მიმწოდებელს დაეკისროს. ამან შეიძლება ისინი აიძულოს, მოიძიონ იაფი ალტერნატივები თავიანთი პროდუქტის წარმოებისთვის, რამაც შეიძლება მათი საქონლის წარმოებაში სხვა ქვეყნებიდან შემოტანილი ან ნაკლებად ძვირი მასალების გამოყენება გამოიწვიოს.
Walmart-ის გავლენა
„Walmart-ის ეფექტი“ განპირობებულია ამ კომპანიის მასშტაბებით და საბაზრო გავლენით. Walmart აშშ-ში 5,200-ზე მეტ მაღაზიას ფლობს. ამასთან ის არის უმსხვილესი დამსაქმებელი შეერთებულ შტატებში. ასეთი მასშტაბის მქონე საცალო ვაჭრობის კომპანიას შეუძლია გავლენა იქონიოს საბითუმო მოვაჭრეების მიერ დაწესებულ ფასზე, ამის ფუფუნება კი ბევრ ფირმას არ გააჩნია.
შედეგად, Walmart-ს ეძლევა შესაძლებლობა, პროდუქცია, სხვა ადგილობრივ ბიზნესებთან შედარებით, უფრო დაბალ ფასებში გაყიდოს. მას შეიძლება ჰქონდეს ძლიერი გავლენა, რომელიც სცილდება საცალო ბაზარს და წარმოებაზეც ზემოქმედებს. გარდა ამ უპირატესობისა, Walmart ისტორიულად აკონტროლებს თანამშრომლების ანაზღაურებას ისე, რომ კონკურენტ კომპანიებს ხელფასების შემცირება უჭირთ.
როდესაც კონკრეტულ ლოკაციაზე Walmart-ის მაღაზია იხსნება, დაბალი ფასები და პროდუქციის დიდი არჩევანი მომხმარებლების დიდ რაოდენობას იზიდავს. შესაბამისად, ადგილობრივი საცალო მოვაჭრეები ზარალდებიან.
ტერმინი „Walmart-ის ეფექტი“ პირველად გამოყენებულ იქნა 1990-იან წლებში. ჯილდოს მფლობელმა რეპორტიორმა და New York Times-ის ბესტსელერმა ავტორმა — ჩარლზ ფიშმანმა კი 2006 წელს დაწერა წიგნი სახელწოდებით Wal-Mart Effect, რომელშიც აღწერილია, თუ როგორ ზემოქმედებს Walmart ეკონომიკაზე. ამ წიგნში ჩარლზი სცილდება ამ ეფექტის დადებით და უარყოფით მხარეებს ადგილობრივი ბიზნესისთვის და ყურადღებას ამახვილებს იმაზეც, თუ როგორ შეუძლია Walmart-ს პოზიტიური და ნეგატიური გავლენა იქონიოს მომხმარებლებზე.
