საფონდო ბირჟის ინვესტორებს ფინანსურ ბაზრებზე მოქმედ რიგ ფაქტორებთან მოუწიათ გამკლავება და მათმა შფოთვამ კულმინაციას გუშინ მიაღწია. ობლიგაციების ბაზრებზე შემოსავლები იზრდება, ხოლო სხვა სფეროები, როგორიც არის ფართო მოხმარების საქონელი და ძირითადი საფონდო ინდექსები, ვარდნამ დააზარალა. Dow Jones Industrial Average 0.42%-ით შემცირდა, S&P 500 – 0.97-ით, ხოლო Nasdaq Composite – 2.22%-ით.
დღის მთავარი ამბავი იყო ფედერალური სარეზერვო სისტემის (Fed) მიერ მონეტარული პოლიტიკის შესახებ, ფედერალური ღია ბაზრის კომიტეტის მარტის შუა რიცხვებში გამართულ შეხვედრებზე შედგენილი ოქმის გამოქვეყნება. ოქმმა გამოავლინა პოლიტიკის გამკაცრების ვრცელი სტრატეგია, რამაც ზოგიერთი ინვესტორი გააოცა და ახლა, როგორც ჩანს, ბევრს აინტერესებს, ცდილობს თუ არა Fed აქტიურად გაუმკლავდეს საფონდო ბირჟასა და იმ სპეკულაციურ მხურვალებას, რომელიც ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში თან ახლდა მარტივი ფულის პოლიტიკას.
რა განაცხადეს Fed-ის წარმომადგენლებმა?
Fed-ის პოლიტიკის შემქმნელები გამოუცნობ ტერიტორიაზე იმყოფებიან და ცდილობენ შეცვალონ ზოგიერთი აგრესიული მეთოდი, რომელიც მათ ეკონომიკური აქტივობის გასაძლიერებლად გამოიყენეს. ინვესტორები დიდი ხნის განმავლობაში ელოდნენ, რომ Fed-ს მოუწევდა ზოგიერთი აქტივის შესყიდვა, რომელსაც ბალანსის (ყოველკვირეული ანგარიში, რომელშიც ჩამოთვლილია ფედერალური სარეზერვო აქტივები და ვალდებულებები) ზომის გაზრდის მიზნით მიმართა და მარტის შეხვედრაზე განხილვის დიდი ნაწილი რაოდენობრივი შეკუმშვის პროცესის დეტალებს ეხებოდა.
Fed-ის მონაწილეები ზოგადად შეთანხმდნენ, რომ გონივრული იქნებოდა ბალანსის თვეში დაახლოებით $95 მილიარდით შემცირება. აქედან $60 მილიარდი მოდის სახაზინო ფასიანი ქაღალდების გამოსყიდვაზე, ხოლო დანარჩენი $35 მილიარდი სააგენტოს გირავნობის საბუთით უზრუნველყოფილ ფასიან ქაღალდებზე. ცენტრალურმა ბანკმა ნათლად აჩვენა, რომ ოფიციალურ კენჭისყრას არ ატარებდა, მაგრამ ბაზრის მონაწილეებმა ეს ახალი ამბავი მომავალი პოლიტიკის პოზიციების ამსახველად მიიჩნიეს.
იმავდროულად, ბევრი ინვესტორი ყურადღებით აკვირდებოდა კომენტარებს საპროცენტო განაკვეთების შესახებ. რამდენიმე მონაწილემ აღნიშნა, რომ, შესაძლოა, უახლოეს მომავალში მიზანშეწონილი აღმოჩნდეს საპროცენტო განაკვეთის ნახევარი პროცენტული პუნქტით ზრდა, განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ინფლაციური ზეწოლა შენარჩუნდება. ობლიგაციების ბაზრის მონაწილეები უკვე ელოდნენ ამ ნაბიჯებს, რადგან მოკლევადიანი ობლიგაციების მიმდინარე ფასები ასახავს მოლოდინს არა მხოლოდ 2022 წლის ფედერალური ღია ბაზრის კომიტეტის ყველა დარჩენილ შეხვედრაზე განაკვეთის გაზრდის შესახებ, არამედ ზოგიერთ იმ ზრდას, რომელიც, შეიძლება, უფრო მეტი იყოს, ვიდრე ტრადიციული მეოთხედი პუნქტები, რომელსაც წარსულში Fed უპირატესობას ანიჭებდა.
უნდა იდარდონ საფონდო ბირჟის ინვესტორებმა?
ის ფაქტი, რომ საფონდო ინდექსები დაეცა იმავე დღეს, როდესაც Fed-ის ოქმი გასაჯაროვდა, ამ ორს შორის მიზეზ-შედეგობრივ კავშირზე მიუთითებს. თუმცა, ინვესტორებს უკვე ჰქონდათ ინფორმაცია იმ არსის შესახებ, რაც ოქმმა გამოავლინა, ამიტომ ძნელია ბაზრის ვარდნა მხოლოდ ამ მოვლენას დავაბრალოთ. უფრო მეტიც, მარტში განსახილველი შეხვედრის დღეს, აქციების ფასები გაიზარდა, ამიტომ უცნაურია იმავე შეხვედრის ოქმიდან საპირისპირო დასკვნის გამოტანა.
უფრო მაღალი საპროცენტო განაკვეთები წარსულში ეკონომიკურ აქტივობას აფერხებდა, მაგრამ გაურკვეველია, თუ რა გავლენა ექნება ახლა მათ. საოჯახო ფინანსები, საშუალოდ, შედარებით კარგ ფორმაშია და ბევრ ადამიანს ჯერ კიდევ აქვს შეკავებული მოთხოვნა იმ საქონელსა და მომსახურებაზე, რომლის გარეშეც კოვიდ-19-ის პანდემიის პერიოდში დარჩა. ეს, სავარაუდოდ, ხელს შეუწყობს ეკონომიკურ აქტივობას, სულ მცირე, გარკვეული დროით, თუმცა მდგრადი ზეწოლა ეკონომიკაზე საბოლოოდ გავლენას იქონიებს.
მართლაც, თუ საფონდო ბირჟები საპროცენტო განაკვეთების ზრდას აქციების ფასების შემცირებით უპასუხებენ, ამით ისინი ეფექტურად შეასრულებენ Fed-ის სამუშაოების გარკვეულ ნაწილს, რომელიც ეკონომიკის „დამშვიდებისკენ“ არის მიმართული. ეს, შესაძლოა, გადასახდელად მაღალი ფასი ჩანდეს, მაგრამ, თუ შედეგად ინფლაციური დონე შემცირდება, ბევრი შეაფასებს, რომ ეს ამად ღირდა.
