აქტივთა განაწილება არის საინვესტიციო სტრატეგია, რომელიც მიზნად ისახავს, დააბალანსოს რისკი და ანაზღაურება საინვესტიციო პორტფელის აქტივების გადანაწილებით ინდივიდუალური მიზნების, რისკისადმი ტოლერანტობისა საინვესტიციო დროის ჰორიზონტის მიხედვით. აქტივთა სამ ძირითად კლასს — აქციები, ფიქსირებული შემოსავლის მქონე ინვესტიციები, ნაღდი ფული და მისი ეკვივალენტები — რისკისა და შემოსავლიანობის განსხვავებული დონე ახასიათებს, ამიტომ თითოეული მათგანი დროთა განმავლობაში განსხვავებული ქცევით ხასიათდება.
რატომ არის მნიშვნელოვანი აქტივთა განაწილება?
არ არსებობს მარტივი ფორმულა, რომლის საშუალებითაც კონკრეტული ადამიანისთვის აქტივთა სწორი განაწილების პოვნას შეძლებთ. თუმცა, ფინანსური პროფესიონალების უმრავლესობა თანხმდება, რომ აქტივების განაწილება არის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება, რომელსაც ინვესტორები იღებენ. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ცალკეული ფასიანი ქაღალდების შერჩევა არის მეორე ეტაპი, რომელსაც წინ ფულის აქციებზე, ობლიგაციებზე, ნაღდ ფულსა და მის ეკვივალენტებზე გადანაწილება უნდა უძღოდეს. სწორედ ეს იქნება თქვენი ინვესტიციების შედეგების ძირითადი განმსაზღვრელი.
შესაძლოა ინვესტორებმა სხვადასხვა მიზნისთვის აქტივთა განსხვავებული განაწილება გამოიყენონ. მაგალითად, თუ ადამიანის მიზანი მომავალ წელს ავტომობილის შეძენაა, მისი პორტფელი შეიძლება ნაღდი ფულის, სადეპოზიტო სერტიფიკატებისა (CD) და მოკლევადიანი ობლიგაციების ძალიან კონსერვატიული ნაზავისგან შედგებოდეს. თუ ინვესტორის მიზანი პენსიაზე მშვიდად გასასვლელად ინვესტირებაა და საპენსიო ასაკამდე ჯერ კიდევ ათწლეულებია დარჩენილი, მაშინ პორტფელში აქციების წილის გაზრდა ლოგიკური ნაბიჯი იქნება. ასევე ძალიან მნიშვნელოვანი ფაქტორია რისკისადმი ტოლერანტობა. ადამიანმა, რომლისთვისაც რისკი ძალიან არასასიამოვნოა, გრძელვადიანი საინვესტიციო ჰორიზონტის მიუხედავად, შეიძლება უფრო კონსერვატიული პორტფელის ფლობა გადაწყვიტოს.
აქტივთა განაწილება ასაკის საფუძველზე
ზოგადად, აქციების ფლობა რეკომენდებულია ხუთი ან უფრო მეტი წლის განმავლობაში. ნაღდი ფულის და ფულადი ბაზრის ანგარიშები შესაფერისია მიზნებისთვის, რომელთა განხორციელებაც მოცემული მომენტიდან ერთ წელზე ნაკლებით არის დაშორებული. ობლიგაციები დაახლოებით ამ დიაპაზონის შუაში იკავებს ადგილს.
წარსულში, ფინანსური მრჩევლები გვთავაზობდნენ მარტივ წესს, რომლის მიხედვითაც 100-ს უნდა გამოაკლოთ თქვენი ასაკი, რათა დაადგინოთ, პორტფელის რა ნაწილს უნდა მოიცავდეს აქციები. ამ წესის მიხედვით, თუ, მაგალითად, 40 წლის ხართ თქვენი დანაზოგის 60% აქციებში უნდა დააბანდოთ. არსებობს ამ წესის ვარიაციები, რომლებიც ამ ტოლობაში 100-ის ნაცვლად 110-ის ან 120-ის გამოყენებას გულისხმობს იმის გათვალისწინებით, რომ სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა კვლავ იზრდება. როდესაც ინდივიდი უახლოვდება საპენსიო ასაკს, იგი აქტივთა კონსერვატიულ განაწილებაზე უნდა კონცენტრირდეს, რათა საკუთარი დანაზოგის დაცვა შეძლოს.
აქტივთა განაწილება სასიცოცხლო ციკლის ფონდების მეშვეობით
აქტივების განაწილების ურთიერთდახმარების ფონდები, ასევე ცნობილი როგორც სასიცოცხლო ციკლის, ან სამიზნე თარიღის ფონდები, არის მცდელობა, ინვესტორი უზრუნველყოს პორტფელის სტრუქტურით, რომელიც ინვესტორის ასაკს, რისკისადმი ტოლერანტობის დონეს და საინვესტიციო მიზნებს ითვალისწინებს. თუმცა, ამ მიდგომის კრიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ საინვესტიციო პორტფელის აქტივთა განაწილების სტანდარტიზებული გადაწყვეტა პრობლემურია, რადგან ინდივიდუალური ინვესტორები ინდივიდუალურ მიდგომებს საჭიროებენ.
ასეთი ფონდის მაგალითს წარმოადგენს Vanguard Target Retirement 2030, რომელიც სამიზნე თარიღის მიახლებასთან ერთად რისკს პორტფელებში თანდათან ამცირებს — უფრო სარისკო აქციების ნაცვლად აქცენტი ნაკლებად რისკიან ობლიგაციებზე კეთდება. Vanguard 2030 2028-დან 2032 წლამდე პენსიაზე გასვლის მსურველთათვის შეიქმნა და 2022 წლის 31 იანვრისთვის მისი აქტივთა განაწილება ასეთი იყო: აქციები — 65%, ობლიგაციები — $35$. 2030 წლის მოახლოებასთან ერთად, ფონდი თანდათან აქტივთა უფრო კონსერვატიულ ნაზავზე გადავა.
